Αποκέντρωση υπηρεσιών και ανθεκτικές έξυπνες πόλεις

Κάθε κυβέρνηση λένε ότι κερδίζει ή χάνει τη μάχη των εκλογών έχοντας κύριο γνώμονα την αντιμετώπιση των

καθημερινών προβλημάτων. Ομως η καθημερινότητα του πολίτη είναι κρίσιμη, όχι για την κυβερνητική βιωσιμότητα, αλλά για τη ζωή του καθενός και της καθεμιάς από εμάς. Με τη δημοσιονομική λιτότητα, τις περικοπές, την κοινωνικοπολιτική περιδίνηση που όλοι και όλες ζήσαμε και συνεχίζουμε να ζούμε, διαπιστώνουμε ότι οι πόλεις μας, οι κωμοπόλεις μας, τα χωριά μας συνεχίζουν να επιβαρύνονται και μαζί τους κι εμείς, οι κάτοικοι, οι οποίοι έχουμε να αντιμετωπίσουμε ανυπέρβλητα εμπόδια, αδυνατώντας να ζήσουμε σε ένα αξιοπρεπές περιβάλλον.

ΤΗΣ ΖΕΦΗΣ ΔΗΜΑΔΑΜΑ*

Από τις αρχές του 2017 δημιουργήθηκε υπό τον υπουργό Επικρατείας κ. Φλαμπουράρη μια διαδικτυακή πύλη για να καταγράφει και να επιλύει τα προβλήματα των πολιτών. Οπως αναμενόταν, η πλατφόρμα βομβαρδίστηκε από προβλήματα των πολιτών, αποδεικνύοντας τη μεγάλη συσσώρευση δυσλειτουργιών σε επίπεδο καθημερινότητας και απαιτώντας άμεσα λύσεις. Ωστόσο, η επίλυση των ζητημάτων που θέτουν εναγωνίως οι πολίτες δεν δύναται να πραγματοποιηθεί επιτυχώς και άμεσα μέσα από ένα συγκεντρωτικό εργαλείο. Η ομαλή και αποτελεσματική αντιμετώπιση των παραπάνω απαιτεί αντιμετώπιση των θεμάτων στη «ρίζα» τους, στοχευμένα και όχι με ad hoc παρεμβάσεις.

Το ζητούμενο, με άλλα λόγια, για κάθε σύγχρονη χώρα είναι η ολοκληρωμένη προσέγγιση των κρίσιμων θεμάτων των πολιτών, η οποία θα στοχεύει στη θεσμική αναπροσαρμογή με μεσο-μακροπρόθεσμο προσανατολισμό και on going έλεγχο της ίδιας της λειτουργίας και αποτελεσματικότητάς της. Υπάρχει άραγε κάποια έκθεση αξιολόγησης της προσπάθειας, έπειτα από σχεδόν δύο χρόνια λειτουργίας της προαναφερόμενης πλατφόρμας, από την κυβέρνηση σχετικά με τα αποτελέσματα, τις λύσεις αλλά και τις μετέπειτα παρεμβάσεις, με θεσμικές αλλαγές ώστε να μην επανεμφανιστούν τα ίδια προβλήματα στο μέλλον;

Αξιοσημείωτο είναι επίσης ότι χωρίς επαρκή ψηφιακή προσαρμογή και μετάβαση, η ηλεκτρονική εξυπηρέτηση έχει όρια και αντοχές. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν είναι προτεραιότητα και αναγκαιότητα η ηλεκτρονική διακυβέρνηση. Γιατί με τον τρόπο αυτό διασφαλίζεται η διαφάνεια, ενισχύεται η δημοκρατική λειτουργία του κράτους και, κυρίως, δημιουργούνται οι προϋποθέσεις αναπροσαρμογής των δημόσιων υπηρεσιών, οικοδομώντας θεσμοθετημένους, πάγιους διαύλους συνεργασίας των φορέων μεταξύ τους αλλά και με τον πολίτη (δημοτικές υπηρεσίες, πανεπιστήμια, ΕΥΔΑΠ, ΔΕΗ κ.λπ.).

Η ηλεκτρονική διακυβέρνηση απαιτεί όμως ιεράρχηση και ομαδοποίηση των θεμάτων, με ξεκάθαρες αρμοδιότητες μεταξύ των δήμων, των περιφερειών και του κεντρικού κράτους. Δεν μπορεί να συμπεριλαμβάνονται σε μια διαδικτυακή πλατφόρμα εξυπηρέτησης πολιτών συλλήβδην θέματα όπως, για παράδειγμα, η διαγραφή βεβαιωμένων χρεών από τις ΔΟΥ έως αιτήματα από ανασφάλιστους ασθενείς για νοσηλεία σε δημόσια νοσοκομεία. Οπως επίσης δεν μπορεί να λειτουργεί ο εκάστοτε υπουργός ως ο «ηλεκτρονικός μεσολαβητής» για πιθανά ρουσφέτια των πολιτών.

Αρα σε καμιά περίπτωση το στοίχημα δεν είναι η περαιτέρω ενίσχυση του κεντρικού κράτους με τη συγκέντρωση επιπλέον αρμοδιοτήτων, αλλά η ισχυροποίηση των δήμων, των περιφερειών και των συνδεδεμένων οργανισμών και φορέων. Με τον τρόπο αυτό και οι πολίτες θα εξυπηρετούνται ταχύτερα αλλά και η λήψη αποφάσεων για καίρια θέματα θα λαμβάνεται σε πραγματικό χρόνο. Η διαδικασία αυτή επομένως εξασφαλίζει ευελιξία και αποτελεσματικότητα προς όφελος όλων των μερών.

Για την υλοποίηση των παραπάνω υπάρχουν σημαντικές «καλές περιπτώσεις» (good cases), με την υιοθέτηση σύγχρονων ευρωπαϊκών και διεθνών πρότυπων για την εξυπηρέτηση του πολίτη, στοχεύοντας σε ένα ευρύτερο, ολιστικό σχέδιο διακυβέρνησης με χρήση νέας τεχνολογίας και καινοτομίας, καθώς και με την εκπαίδευση και ενημέρωση του πολίτη.

Απώτερος στόχος είναι η αποκέντρωση των υπηρεσιών και η δημιουργία «ανθεκτικών έξυπνων πόλεων», οι οποίες ενδυναμωνόμουν τη δημοκρατία, την κοινωνική δικαιοσύνη, την ισότιμη συμμετοχή,
επομένως βελτιώνουν και την καθημερινότητα των πολιτών. Μόνο έτσι θα καταφέρουμε να βοηθήσουμε ουσιαστικά στην αντιμετώπιση των υπαρχόντων προβλημάτων της καθημερινότητάς μας και, κυρίως, να αποτρέψουμε σε μεγάλο βαθμό την επανεμφάνισή τους.

* Διδάσκουσα στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, Αντιπρόεδρος Γυναικών ΕΣΚ, Υποψήφια Βουλευτής Α΄ Αθήνας με το Κίνημα Αλλαγής

Δημοσιεύτηκε στα «Ιδεογράμματα» της Νέας Σελίδας την Kυριακή 27/01/2019